NIEUWSBRIEF PELGRIMEREN VOOR JONGEREN.
Maart 2013 Jaargang 1 nummer 1
Pedro Jooren (Montfoort) en Wim van Esch (IJsselstein) bezoeken het Calscollege te IJsselstein. Het doel van het bezoek is de school informeren over het initiatief "Pelgrimeren
voor de jeugd", in de provincie Utrecht.
Onderstaande informatie wordt via een presentatie aan de aanwezige docenten aangereikt.
Doelstellingen en middelen
De Souvereine Orde van St. Jacob in Holland (oSJ) ondersteunt activiteiten die
zich richten op jongeren. Naar aanleiding van bezoeken op diverse locaties in Nederland ontstond het idee om pelgrimstochten te organiseren voor jongeren in de provincie Utrecht.
Voor de uitvoering van het project wordt de samenwerking gezocht
met het Museum Catharijne Convent in Utrecht, de gemeenten Montfoort en IJsselstein, diverse scholen in de omgeving en vrijwilligers die de activiteit begeleiden. Voor de ontwikkeling van de pelgrimstochten is ervaring opgedaan bij de pelgrimshoeve te Vessem
(Noord- Brabant) en de Sint Jacobiparochie (Friesland).
Doelstellingen
Jongeren in de leeftijd van 10 tot 18 jaar laten kennis maken met vormen van pelgrimeren: zowel fysiek als mentaal. Daarbij zal voorop staan dat we hen bewust
maken van hun pelgrimstocht door het leven!
Ons doel zijn de drie B’s!
1. Bewustwording
2. Beweging
3. Belangstelling
Middelen die ons ten dienste staan om jongeren duidelijk te maken
dat symbolen onze levenstocht kunnen verduidelijken en bewuster kunnen maken van onze tocht.... De metaforen uit de pelgrimswereld o.a.
De weg, mijn pad
De medepelgrims
De rugzak en bagage De omstandigheden De pelgrimsstaf
De Jacobsschelp
De bewegwijzering.
Hoe wordt het project vorm gegeven
De coördinatie zal in overleg en samenwerking met de school plaatsvinden. De coördinator (Pedro voor Montfoort, en Wim voor IJsselstein)
van de pelgrimstocht zal voor de pelgrimstocht een bezoek brengen aan de klas. Hij zal zichzelf voorstellen en het onderwerp pelgrimeren toelichten d.m.v. een onerwijsleergesprek.
Pelgrimeren
Wat is dat? (bijv. na het zien van een
(introductie)film of als opdracht van de school om vooraf dit te laten uitzoeken. Is pelgrimeren een religieuze aangelegenheid? Pelgrimage kent vele vormen, waaronder het tot jezelf komen of even afstand nemen van de dagelijkse beslommeringen. Je kunt bijv.
ook een pelgrimstocht maken naar het graf van een favoriete film- of popster.
Enkele (religieuze) pelgrimsoorden in de wereld zijn:
Mekka, Jeruzalem, Rome, Lourdes, Santiago
Uitleggen wat een pelgrimshuis
is.
Gastvrijheid uitleggen.
Vertellen over de locatie IJsselstein/Montfoort.
Pelgrimeren op je eigen levensweg
Jongeren uitleggen dat ze zelf onderweg zijn, tussen geboorte en dood!
Enkele metaforen
uitleggen: hun levensweg (het begin), hun rugzak van het leven, de wegwijzers die ze tegenkomen, de wandelstaf die ze nodig hebben, op kracht van anderen (geeft geen eelt onder je voeten) of op eigen kracht iets bereiken.
Uitnodigen
voor pelgrimage
Wat gaan we precies op die pelgrimsdag doen?
Kort programma bespreken: wandelen, picknick onderweg, gebruik maken van gesprekskaartjes, etc.
Afhankelijk van het programma of thema worden de jongeren naar het startpunt gebracht
Montfoort – IJsselstein/montfoort v.v.
Afspraken met de klas:
Rugzak meenemen
Kleding (diverse lagen) en stevige schoenen dragen
Jacobsschelp van de klas, meenemen
Platte steen mee laten nemen waarop
een trefwoord staat, oma, opa, gebeurtenis.
Veiligheidshesjes
Staf laten maken van een tak.
De pelgrimstocht
Fysiek of wandelend pelgrimeren
Pelgrimeren is van alle tijden. Wandelend dan! Je kunt
er erg veel informatie over vinden op vele websites over o.a. Bedevaarten en Pelgrimeren. Wandelen en pelgrimeren zijn tegenwoordig erg in trek. Overal op de wereld wordt gewandeld: geen berg is de wandelaar te hoog, geen afstand te ver! Wanneer we met de
jeugd gaan wandelen moet dat een fysieke prestatie zijn, waarop ze ook trots mogen zijn. Tijdens de wandeling dragen ze om beurten een Jacobsschelp, maken foto’s, praten over wat op hun meegebrachte steen staat, kletsen over wat men onderweg ziet en
meemaakt of het voortzetten van het thema pelgrimeren dat op school besproken was.
Mentaal pelgrimeren
Graag laten we de jeugd kennis maken met de levensweg, die wij allemaal gaan. Wat houdt dat in en hoe ga je daarmee om.
Ieder mens is in zijn of haar leven op weg naar geluk, liefde en warmte.
Inhoud rugzak (naast metafoor referentiekader)
Routekaart (eventueel op school laten maken)
Drinken (geen koolzuur) minimaal een liter.
Regenjas, (indien nodig).
Pen en papier
Eventueel een kaarsj
De directe omgeving geven het kind bagage mee. Al gauw zoekt een kind een eigen weg. Op die weg wordt het door richtingwijzers zoals ouders, leerkrachten, familie, vrienden “de weg gewezen”. Niet
ieder kind volgt die wijzers en zoekt een eigen weg. Ieder individu leert zo zijn of haar weg te vinden naar geluk, liefde, warmte en het overwinnen van tegenslagen.
De lange weg lijkt geen einde te hebben, je ervaart het misschien als saai en jij bent
als individu binnen de groep mede verantwoordelijk hoe deze weg wordt afgelegd en toch als heel prettig ervaren kan worden, door jouw inbreng.
Er worden vele metaforen gebruikt o.a. de staf of stok die je steun geeft op je weg en vergeleken wordt met
mensen op wie kunt steunen tijdens je leven. De bergen die je beklimt en de dalen waarin je terecht komt, zijn bekende metaforen. De vrolijke en gastvrije herberg die je tegenkomt, zijn te vergelijken met de fijne en warme plekken van vriendschap en gelijkgerichtheid
onder mensen. Een waterbron die je tegen komt in de hoogvlakte wordt vergeleken met mensen en hun inspiraties die je in je leven kunt tegen komen. Het symbool van de Jacobsschelp, teken van pelgrimage naar Santiago de Compostella, wordt vergeleken met allerlei
symbolen in ons leven waarvan we ons bedienen zoals: clublogo’s, tattoos, religieuze handelingen en kleding. De pijlen, de tekens van de schelp, wijzen de pelgrim de weg. In ieders leven zijn er ouders, familie, opvoeders, die ons de weg wijzen. De rugzak
van de reiziger is zeer belangrijk: de inhoud, het gewicht, de vorm en het comfort. Ook in ons dagelijks leven krijgen we vaardigheden, eigenschappen, karaktertrekken, levenslessen, hulpmiddelen mee om onze weg gemakkelijker te gaan!
Door tijdens de
tocht metaforen te gebruiken, krijgen de jongeren inzicht in hun eigen weg, die ze gaan. Ze worden graag bemoedigend aangesproken en geprezen wanneer ze een “goede weg” (wenselijk volgens de wetten van de cultuur en de maatschappij) hebben gekozen.
Keuzes maken is daarbij belangrijk. Welke weg kies ik? Waartoe ben ik in staat? Ken ik mijn bagage? Heb ik al ervaring?
Jongeren worden pelgrim door het leven en ontmoeten op hun weg naar liefde, geluk en warmte veel andere pelgrims. Hebben ze respect
voor die ander? Weten ze hun doel?
Uitvoering
Voorafgaand aan de tocht wordt op school iets verteld en/of het tonen van een film over een pelgrim. De jongeren worden uitgenodigd mee te wandelen vanuit hun school naar de locatie
IJsselstein/Montfoort. Er wordt aandacht geschonken aan hun wandelervaringen en ook of ze ooit iets hebben gehoord over pelgrimeren. Eventueel kan ook iets verteld worden over het wandelen van lange afstanden en de uitrusting o.a. rugzak en schoenen. Er kan
iets verteld worden over de Jacobsschelp en de steen die ze mee kunnen nemen met hun eigen intentie. Pelgrimage is geen bedevaart en hoeft ook geen religieus karakter te hebben.
In de periode tussen het bezoek aan de school en de afgesproken datum van
de tocht hebben de jongeren zich verdiept in de achtergronden van het pelgrimeren.
Op de afgesproken dag gaat de leiding en de groep jongeren op weg. De leerkracht heeft de jongeren ingedeeld in groepjes van drie à vier jongeren. Daarbij wordt
rekening gehouden dat niet specifiek vriendjes en of vriendinnetjes bij elkaar worden gezet. De jongeren hebben hun kleding, schoeisel en bepakking in orde gemaakt en hebben samen een route uitgestippeld. Onderweg worden foto’s gemaakt zodat ze nadien
een presentatie kunnen maken. Bij vertrek worden aan de jongeren kaartjes uitgedeeld met daarop onderwerpen waar tijdens de tocht over gesproken moet worden. Onderwerpen die aan bod komen zijn:gezin, werk, hobby, dromen, wandelliedjes, intentie van de steen,
verhalen, schoolkeuze, de natuur, vragen aan een pelgrim.
Het enthousiasme van de jongeren is geweldig. Ze praten honderduit. Sommige jongeren maken de opmerking dat ze over dingen praten waar ze nog nooit over hebben gepraat. Zelf neem ik mijn grote
rugzak mee met daarop de Jacobsschelp. De jongeren zijn nieuwsgierig en willen graag weten wat ik zoal meeneem op mijn pelgrimstochten naar Santiago. Een enkeling wil de rugzak dragen en soms “zeulen” ze een of twee km met dat geval op hun rug.
Prachtig om te zien. We lopen meestal door een prachtig stuk natuur. Dat is een mooie gelegenheid om de jongeren meer hierover te vertellen. Automatisch komt ook een stukje aandacht hebben voor het milieu om de hoek kijken. Onderweg wordt er een paar maal
gerust. Soms bij een monument of een ander markant punt. Tegen de middag arriveren de groepjes op de locatie IJsselstein/Montfoort. Ze worden door oSJ, of een vrijwilliger ontvangen. Ze mogen even stoom afblazen in de tuin en hun meegebrachte lunch nuttigen
waarna het middagprogramma volgt.
Op een gegeven ogenblik worden de jongeren naar binnen geroepen. Ze gaan in een kring zitten. De begeleider vraagt aan een van de jongeren om de grote kaars aan te steken en aan de jongeren vraagt hij even stil te worden
en naar het vlammetje te kijken. De stilte die dan volgt vind ik van een ontroerende schoonheid. De begeleider vraagt daarna wat ze ervan vonden. De jongeren zelf staan er versteld van dat ze zo stil konden zijn.
De jongeren wordt
ook de betekenis van de schelp. De schelp werd als ornament in vele culturen gebruikt. Vele beelden van Jacobus zijn voorzien van een schelp. Op vele schilderijen en andere kunstuitingen wordt de schelp gebruikt als teken van de pelgrim. De schelp heeft ook
de vorm van een hand die kan geven en nemen. Een hand die goed kan doen aan andere mensen. De jongeren krijgen een schelp en klein rugzakje mee naar school. Dat kunnen ze ophangen in hun klaslokaal zodat ze iedere keer eraan worden herinnerd. Daarna krijgen
de jongeren een film te zien over Santiago wat soms ook weer aanleiding geeft om meer over de tocht te vertellen.
Na het bezoek in IJsselstein lopen de jongeren naar een boerderij in Benschop waar een monument staat. Tijdens de tocht naar Santiago kom
je langs het Cruz del Ferro (IJzeren kruis). Hier leggen vele pelgrims een door hun meegebrachte steen, met een persoonlijke tekst of boodschap erop geschreven of geschilderd neer als teken van het loslaten van zaken die hen persoonlijk bezig houdt.
Bij
het monument wordt de steen neergelegd voorzien van een tekst die de jongeren zelf op de steen hebben gezet. Het is voor hun een belangrijk moment die ze delen met de hele groep.
Terug op school wordt een nabespreking gehouden over de dag. Er zijn leerkrachten
die het een geweldige manier van teambuilding vinden. Er is reeds een aanvraag van een middelbare school die een pelgrimage wil doen bestaande uit twee dagen. Tevens zijn er ouders, enthousiast geworden door de verhalen van hun jongeren, die gevraagd hebben
of er mogelijk ook iets voor hen georganiseerd kan worden.
Contactpersonen:
Wim van Esch
Jacob van Heemskerckstraat 16 3401 ZX IJsselstein
030 6885565
06 44400660 whjmvanesch@me.com
Pedro Jooren
Stadhouderslaan 72 3417 TX Montfoort 0348-471369 pedrojooren@xs4all.nl
Onderstaande link geeft toegang tot de verslaglegging van de eerste realisatie van het project. Dit is geregistreerd door RTV9.
http://rtv9.nl/mediatheek/video/episode/8622/eerste-pelgrimstocht-richting-benschop/